حمایت از بزه دیدگان اسیدپاشی در نظام عدالت کیفری ایران

بزه دیدگان اسیدپاشی، قربانیان یکی از خشن¬ترین رفتارهای جرم انگاری شده در جامعه هستند که مجموعه ای از آسیب ها و نیازها، زندگی فردی و اجتماعی آنها را احاطه کرده است. این آثار نامطلوب، نیازمند توجه مجموعه ی نظام عدالت کیفری در ابعاد مختلف است که باید در قالب قوانین، خواسته های آنها را به حقوقی لازم الاجرا تبدیل کنند. به رسمیت شناخته شدن، آگاهی از فرایند کیفری و برخورداری از حمایت های حقوقی، از ابتدایی ترین حقوق بزه دیدگان است که نقشی اساسی در تجربه ی این افراد از مواجهه با نظام عدالت کیفری دارند. حفظ امنیت بزه دیدگان و خانواده ی آنها و لزوم رعایت حریم خصوصی اشخاص در خلال فرایند کیفری، از دیگر وظایف اصلی این نظام در قبال این افراد است. در کنار این حقوق، جبران کامل و فوری توسط بزهکار یا دولت، مهم ترین خواسته و نیاز این بزه دیدگان است. در این تحقیق توصیفی تحلیلی، با استفاده از روش نمونه پژوهی، 15 پرونده ی اسیدپاشی انتخاب و از طریق روش های مصاحبه ، مشاهده و تجزیه و تحلیل اسناد قضایی به دنبال بررسی وضعیت حمایت از بزه دیدگان اسیدپاشی در نظام عدالت کیفری است. مطالعه ی اسناد و پرونده های مربوط به این بزه دیدگان به همراه مصاحبه با آنها، خانواده و کارکنان نظام عدالت کیفری، اطلاعات رسمی مورد نیاز را در اختیار قرار داده و مشاهده ی جلسات رسیدگی، این اطلاعات را تکمیل کرد. نتایج بررسی ها نشان می دهد نظام عدالت کیفری برای این گروه از بزه¬دیدگان، تمهید خاصی اتخاذ نکرده و سیاست ها و قوانین به کار گرفته شده برای سایر بزه دیدگان، بر این افراد نیز حاکم است و کاستی های آن، به شکل بارزتری در حمایت از این بزه دیدگان نمایان می شود. جبران خسارت این بزه¬دیدگان در طول فرایند فرسایشی رسیدگی نیز، با مشکلات متعددی مواجه شده و به دلیل عدم مسئولیت دولت در این جبران، در اغلب موارد، خسارات وارده بر این افراد، جبران نشده باقی مانده اند؛ این در حالی است که مطالعات تطبیقی، حاکی از تنظیم قواعد حمایتی دولت ها در خصوص جبران خسارت از این بزه دیدگان است.